Futuristisch ruimte station

door Xandra de Jongh

Degene die niets afweet van wat zich afspeelt in de hedendaagse fotografie, komt met deze tweedeling een heel eind: kwetsbare pubermeisjes en stedelijke landschappen. Het zijn de twee meest dominante onderwerpen in alle kunstfotografie die je op dit moment ziet. Ter verdieping van deze kennis is het handig om te weten dat het portretteren van pubermeisjes inmiddels op een artistiek dood spoor is geraakt. Navolgers van trendsetter Rineke Dijkstra hebben het onderwerp volledig afgegraasd.

Daarentegen zit het stedelijk landschap als onderwerp nog in de lift. Krankzinnige metropolen, eindeloze nieuwbouw, non-descripte bouwplaatsen; de wereldwijde stedelijke groei biedt vooralsnog genoeg beeldperspectief. Niet dat documentaire fotografie in deze omhelzing een rol speelt. De fascinatie voor het stedelijk landschap begint en eindigt bij de wens een eigen werkelijkheid te creëren. De fotobeelden, veelal in groot formaat, zijn geënsceneerd of anderzijds gemanipuleerd. Gerommel met schaal, licht en scherpte-diepte is daarbij een favoriete methode. Cru gesteld is de uitkomst in al die fotowerken vaak dezelfde: de esthetisering van het stedelijk landschap. Ook in het werk van de fotograaf Hans Wilschut proef je deze gemanipuleerde esthetisering. Met een technische camera fotografeert Wilschut industriële en stedelijke landschappen overal ter wereld, bij voorkeur ’s avonds en ’s nachts. Door de foto’s langer te belichten dan noodzakelijk, tovert hij uit de stedelijke materie van stenen, glas en beton een verborgen stad te voorschijn, een stad die louter uit licht en kleur bestaat. Het levert beelden van fictieve landschappen op. De werkelijkheid van een bouwplaats, actieve hijskranen en felle bouwlichten, krijgt in handen van Wilschut de aanblik van een futuristisch ruimtestation. Een boorplatform in zee wordt een glanzende spiegelstad. Een enkele keer fotografeert Wilschut overdag. De stad, die in het woestijnstaatje Dubai uit het zand wordt gestampt, trilt je in het ijle licht als een fata morgana tegemoet. Een parkeerplaats vol scheuren en onkruid oogt als een satellietfoto van onbewoonde eilandjes met tropische vegetatie. Toch bestaat de verborgen stad van Wilschut uit meer dan louter stilistische plaatjes. In zijn beelden, waarin de nadruk ligt op de menselijke ingrepen in het landschap (de mens zelf is afwezig), weet hij nog een andere laag aan te boren. Soms slechts zichtbaar door een klein detail. Zoals het enkele lichtje dat brandt in appartement 11071-C (hotel), in een verder verlaten kolossaal nieuwbouwwooncomplex. Met dit soort details weet Wilschut het stedelijk landschap op scherp te zetten: als de gematerialiseerde herinnering aan de verlangens van de mens.


  • share on